Czym jest egzema? Definicja i rodzaje

Egzema, znana również jako atopowe zapalenie skóry, to przewlekła choroba dermatologiczna, która wpływa na komfort i jakość życia wielu osób. Stan ten objawia się głównie poprzez uporczywe świądy, suchość skóry oraz charakterystyczne czerwone, swędzące plamy. Skóra dotknięta egzemą jest szczególnie wrażliwa, co sprawia, że codzienne czynności, takie jak kąpiel czy kontakt z różnymi substancjami, mogą prowadzić do dodatkowych podrażnień.

Egzema to niejednorodna choroba, która może przybierać różne formy, w zależności od czynników wywołujących i indywidualnych cech pacjenta. Najbardziej powszechną formą egzemy jest atopowe zapalenie skóry, które często zaczyna się w dzieciństwie. Ta odmiana charakteryzuje się nawracającymi epizodami nasilenia objawów, które mogą utrzymywać się przez całe życie. U dzieci zmiany skórne często lokalizują się na twarzy, szczególnie na policzkach, oraz na zgięciach łokci i kolan. U dorosłych mogą występować na rękach, szyi oraz stopach.

Kolejnym typem jest egzema kontaktowa, która pojawia się w wyniku bezpośredniego kontaktu skóry z alergenem lub substancją drażniącą. Przykłady czynników mogących wywołać tę formę egzemy to metale (np. nikiel w biżuterii), detergenty, kosmetyki, a także niektóre rośliny. Objawy egzemy kontaktowej zazwyczaj pojawiają się w miejscach bezpośredniego kontaktu z substancją wywołującą reakcję.

Egzema łojotokowa to kolejny typ, który często dotyka owłosionej skóry głowy, a także twarzy, klatki piersiowej oraz pleców – miejsc, gdzie gruczoły łojowe są najbardziej aktywne. Charakterystyczne dla tej formy są tłuste, żółtawe łuski oraz zaczerwienienie skóry. Jest to przewlekły stan zapalny, który może być zaostrzony przez stres oraz zmiany hormonalne.

Dyshidrotyczna egzema, znana również jako wyprysk potnicowy, objawia się małymi, swędzącymi pęcherzykami, które pojawiają się głównie na dłoniach i stopach. Ta forma egzemy może być wywołana przez stres, wilgoć oraz ekspozycję na substancje chemiczne. Pęcherzyki często pękają, powodując ból i pieczenie, co dodatkowo utrudnia codzienne funkcjonowanie.

Przyczyny powstawania egzemy

Przyczyny egzemy są złożone i często związane z kombinacją czynników genetycznych, środowiskowych i immunologicznych. Najczęściej wymieniane przyczyny to:

• Genetyka: Skłonność do egzemy może być dziedziczona. Osoby z rodzinną historią atopowego zapalenia skóry, astmy lub kataru siennego są bardziej narażone.
• Bariera skórna: U osób z egzemą bariera skórna jest osłabiona, co sprawia, że skóra jest bardziej podatna na podrażnienia i utratę wilgoci.
• Czynniki środowiskowe: Alergeny (np. pyłki, kurz), substancje drażniące (np. mydła, detergenty) oraz warunki klimatyczne mogą zaostrzać objawy egzemy.
• System immunologiczny: Nadmierna reakcja układu immunologicznego na bodźce zewnętrzne może prowadzić do stanów zapalnych skóry.

Egzema skóry: Lokalizacje i charakterystyka zmian

Egzema może pojawiać się na różnych obszarach ciała, a jej lokalizacja często zależy od wieku pacjenta. U niemowląt egzema często występuje na twarzy i skórze głowy. U starszych dzieci i dorosłych zmiany skórne pojawiają się najczęściej na zgięciach łokci i kolan, szyi, nadgarstkach oraz kostkach. Charakterystyczne zmiany to:

• Czerwone plamy: Często intensywnie swędzące, mogące prowadzić do drapania i uszkodzeń skóry.
• Suchość i łuszczenie się skóry: Egzema powoduje utratę wilgoci, co sprawia, że skóra staje się sucha i łuszczy się.
• Pęcherzyki: W niektórych przypadkach mogą pojawić się małe pęcherzyki wypełnione płynem.
• Zgrubienia: Przewlekłe drapanie może prowadzić do pogrubienia skóry, zwanego lichenifikacją.

Profesjonalne leczenie egzemy: Kiedy udać się do dermatologa?

Leczenie egzemy zależy od nasilenia objawów i ich wpływu na jakość życia pacjenta. W wielu przypadkach konieczne jest skonsultowanie się z dermatologiem. Oto sytuacje, w których warto udać się do specjalisty:

• Brak poprawy: Gdy domowe metody i leczenie bez recepty nie przynoszą ulgi.
• Nasilenie objawów: W przypadku silnego świądu, bólu, infekcji lub rozległych zmian skórnych.
• Codzienne funkcjonowanie: Jeśli egzema wpływa na zdolność do codziennych czynności, pracy czy snu.
• Leczenie farmakologiczne: Dermatolog może przepisać leki miejscowe (kortykosteroidy, inhibitory kalcyneuryny) lub ogólnoustrojowe (leki immunosupresyjne, biologiczne) w zależności od potrzeby.

Profesjonalna ocena i leczenie dermatologa może znacząco poprawić stan skóry i jakość życia pacjentów z egzemą. Warto zasięgnąć specjalistycznej porady, aby znaleźć optymalne rozwiązania terapeutyczne dostosowane do indywidualnych potrzeb.